Ermenistan'da 2 Türk türbesi

[TEBER]

Ermenistan'da 500 yıllık iki tarihi türbenin bulunduğunu biliyor musunuz?

Asılsız Soykırım İddialarıyla Mücadele Derneği Başkanı Yrd. Doç. Dr. Savaş Eğilmez, Ermenistan Cumhuriyeti Tarihi ve Kültürel Anıtları Koruma Kurulu elemanlarının 2000 yılında yaptıkları yüzey araştırmasında şimdiye kadar literatürde bulunmayan iki Türk türbesi ile büyük bir Türk mezarlığı ortaya çıkardıklarını belirterek, Karakoyunlular'a ait olduğu belirlenen türbe ve mezarlıkların acilen restorasyon ve onarımdan geçirilmesi gerektiğini belirtti.

Eğilmez, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Karakoyunlular'a ait iki türbe ve mezarlığın Ermenistan'ın Siunik Marz eyaletinin Goris Bölgesi içinde Kornidzor ve Khndzoresk köyleri arasında bulunduğunu ifade etti.

Türk mezarlığının yaklaşık 45 hektarlık alanı kapsadığını anlatan Eğilmez, mezarlığın merkezinde ise iki türbenin bulunduğunu belirterek, şunları söyledi: ''Bu türbeler tamamen sarımtırak kireç ve gri bazaltın çözünürü ile süslenip inşa edilmiş. Birinci türbe sekiz silindir üzerinde yükselmekte. 2. türbe de ilk türbenin 7-8 metre güneyinde bulunmaktadır. Yapıda bulunan blokların tamamı çeşitli hayvan, bitki ve geometrik şekillerle süslenmiş. Kullanılan malzeme içinde beyaz kireç ağırlıkta. Yapının altıgen duvarları yukarı doğru çıktıkça derece derece daralıyor. Bu duvarlar yassı kalıplardan oluşan sade bir pervaz ile taçlandırılmış.''

TÜRBEDEKİ ARAPÇA YAZIT

Türbede bulunan Arapça yazıtta çok net olmamakla beraber 15. Yüzyılın güçlü hükümdarlarından Karakoyunlu Yusuf'un isminin bulunduğunu anlatan Eğilmez, şöyle devam etti: ''Türbe çok dikkatli düşünülerek, büyük boyutta ve orijinal kompozisyonda inşa edilmiş. Tasvir edilen hükümdarlık sembollerine ve duvarına stilize edilen Yusuf yazısına bakıldığında bu mezarın Karakoyunlu Hükümdarlığı'nın kurucusu Kara Yusuf'a ait olduğu hipotezi ileri sürülse de tarihi kaynaklara göre Kara Yusuf Tebriz'de iken aniden hastalanarak bu şehrin güney doğusunda üçüncü konak olan Said Abad'a gelindiğinde öldüğü ve Erciş'e götürülerek orada gömüldüğü bilinmektedir.''

KUZEY ERMENİSTAN KARA KOYUNLULARIN YAZLIK İKAMETGAHIYDI

Müslüman mezarlığın bulunduğu yerin geniş plato ve çok verimli bir bölge olduğunu, at ve sığır yetiştiriciliği için ideal özelliklere sahip olduğuna dikkat çeken Eğilmez, ''Bu bölge büyük bir ihtimalle Kuzey Ermenistan'da Karakoyunluların yazlık ikametgahlarından biriydi. Bu büyük mezarlığı ortaya çıkaran Ermeni uzmanların bir bölümü ilk türbenin Karakoyunlu kabilesinin ilk hükümdarı Kara Yusuf'un oğlu Pir Budak'a ait olduğunu ileri sürmekteler'' dedi.

AKDAMAR ADASI'NDAKİ KİLİSE GİBİ ONARILMALI

Üzeri hükümdarlık alametleriyle donatılmış büyük türbelerin Karakoyunlu hanedan üyelerine ait olduğu yorumunu yapan Eğilmez, şöyle devam etti: ''Bu türbeler, Türkmenistan içindeki ve dışındaki önemli insanların mezarları üzerindeki yapıtların en tipik örneklerinden. Ortaçağ Türkmen mimari örnekleri olan türbeler büyük oranda varlıklarını koruyabilmişler. Ama yer yer harap olan kısımların acilen restorasyon ve tamirata ihtiyacı var.

Bu türbelerin bulunduğu mezarlıkta ünlü Türkmen askerlerinin defnedildiğini düşünüyoruz. Türkiye Cumhuriyeti nasıl Akdamar Adası'ndaki Ermeni kilisesini restore edip onardıysa Ermenistan da bu türbeleri onarmalıdır. Ermenistan'daki diğer Türk kültür varlıkları gibi bunların da ortadan kaldırılmasına izin vermemeliyiz. Türbelerin onarımı için dernek olarak kampanya başlatacağız.''